de geschiedenis van het orgel

In de notulen van de kerkenraadsvergadering van 27 maart 1890 vinden we de volgende passage:
“Eindelijk komt ter sprake het plan voor het stichten van een orgel in de kerk. Het wenselijke daarvan wordt door velen in de gemeente erkend en de kerkenraad meent, dat hij maar eens de hand aan de ploeg moet slaan om te zien of de leden der gemeente daarvoor hun offers willen brengen. De hele kerkenraad zal een commissie vormen, die aan de ingezetenen een lijst zal presenteren om daarop hun bijdragen te vermelden”.

Ds. Spijkerboer, de toenmalige wijkpredikant en fervent voorstander vaneen orgel in de kerk, maakte de plannen op de dag na Pasen aan de gemeente bekend, waarna heel snel een begin werd gemaakt met de inzameling.
De jaren 1890 en 1891 werden voor de N.H. Kerkelijke Gemeente jaren van grote voortvarendheid en van veel activiteit.
De grote initiatiefnemer en vormgever van de orgelplannen, diaken K.van Walsum, was zich toentertijd ook al heel goed bewust van het feit dat er in Krimpen aan den IJssel op kerkelijk gebied iets heel moois tot stand werd gebracht.
Op een heel originele manier heeft hij de geschiedenis van de actie voor het kerkorgel vastgelegd voor het nageslacht. Hij ontwierp namelijk een oorkonde, maakte een beknopt verslag van de voorbereidingen, de aankoop en de plaatsing van het orgel en een lange lijst met de namen van de gemeenteleden, die een bijdrage hadden gegeven. Hij deed het geheel in een speciaal voor dit doel geblazen groene fles en liet die fles inmetselen in de orgelgalerij. Bijzonder was dat hij op de lijst niet alleen de namen van de gevers (508 ingetal) vermeldde (overigens zonder de bedragen te noemen) maar ook de namen van die gemeenteleden (33), die om welke (ook nadrukkelijk vermelde) redenen dan ook, geen bijdrage wensten te geven.
Uit het feit dat 94% van de Krimpense bevolking via een grotere of kleinere gift bijdroeg, mag worden geconcludeerd dat er sprake was van een zeer enthousiaste, breed gedragen, maar vooral gezamenlijke actie voor het verkrijgen van een waardig instrument voor de begeleiding van de gemeentezang; met elkaar was het devies.
Het enthousiasme en het grote mate van saamhorigheidsgevoel zijn wellicht ook voor een deel te verklaren uit het feit dat deze Nederlands Hervormden wilden laten zien dat de Nederlands Hervormde Kerk nog wel terdege bestond. Immers, vier jaar eerder had de Doleantie(1886) plaatsgevonden en was een groot deel van de Nederlands Hervormden, uit ongenoegen met het reilen en zeilen van de kerk, overgegaan naar de Gereformeerde Kerk (Abraham Kuiper).
In ieder geval brachten deze “overblijvers” ƒ 2585,00 bij elkaar; een bedrag dat in de huidige tijd minstens op ongeveer € 200.000,00 kan worden gesteld.

Al dit informatie- en feitenmateriaal is teruggevonden in de, door diaken Van Walsum in het geheim ingemetselde, groene fles, die bij de renovatie in 1962 werd gevonden en waarover ds. S. Bijl, onze wijkpredikant van 1950 tot 1980, een heel leuk en lezenswaardig boekje heeft geschreven: “Het geheim van de groene fles”.

Een eveneens in de groene fles aangetroffen verslag vermeldt het volgende:
“Nadat meergenoemde som van ƒ 2.585,00 was bij elkaar gebracht en tijdelijk op rente was gezet”, besloot de commissie enige orgels in de omstreken te gaan bezichtigen. De broeders Boer en Slappendel konden evenwel vanwege de hooibouw niet weg, zodat er slechts drie leden overschoten. Het orgel van de kerk in Gouderak, een geschenk van de familie Smits aldaar, viel zozeer in de smaak dat men zeer gaarne ook te Krimpen een dusdanig orgel zou zien.
In de zestiger jaren van de vorige eeuw is het instrument aanzienlijk gewijzigd en gerestaureerd door orgelbouwer N.D. Sloof en Zn. Er zijn toen diverse nieuwe registers en een vrij pedaal aangebracht. Hierdoor werden er, geheel naar de geest van die tijd, in de oorspronkelijkedispositie, nogal wat wijzigingen aangebracht. Achteraf bezien is het jammer dat deze wijzigingen toen zijn aangebracht: het huidige Proper-orgel is daardoor immers niet meer geheel in zijn oorspronkelijke staat.
Bij een latere wijziging van het kerkinterieur werden de pilaren onder het orgelbalkon verwijderd en de balustrade en de orgelkast met een witte lak beschilderd
In 1982 is het orgel opnieuw gerestaureerd door de bekende orgelbouwer Pels en Van Leeuwen, die een aantal jaren later ook de pedaalkoppel naar het tweede manuaal heeft aangebracht.
Het orgel is sinds een aantal jaren als onderdeel van het kerkgebouw een rijksmonument.

Steek de loftrompet!

De kerkenraad van de IJseldijkkerk, de orgelcommissie en de organisten presenteerden op zaterdag 13 april 2013 feestelijk de nieuwe Trompet in het monumentale Proper orgel. De nieuwe Trompet 8', - die naar historisch voorbeeld door orgelbouwer Pels & Van Leeuwen rond Pasen 2013 wordt voltooid -, is de afsluiting van het "instandhoudingsplan orgel IJsseldijkkerk". 

De feestelijke presentatie bestond eruit dat de nieuwe Trompet voluit ten gehore werd gebracht door de drie vaste organisten van de IJsseldijkkerk waarbij de aanwezigen hun stem konden laten horenin o.a. samenzang van Psalm 33 die eindigt met de woorden; "Steekt de loftrompet!".

terug